Ponad jedna trzecia naszych domowych odpadów, w tym odpadów ogrodowych, może być kompostowana i w ten sposób przekształcana w doskonały nawóz. Czemu nie wykorzystać tego sposobu w ogrodzie?

Czym jest kompostowanie?

Kompostowanie jest naturalnym procesem, który przekształca materię organiczną w produkt podobny do gleby, zwany kompostem, który następnie staje się humusem. Proces polega na fermentacji odpadów biodegradowalnych przy udziale mikroorganizmów (bakterii i grzybów) oraz tlenu.

Bakterie i grzyby muszą być w bliskim kontakcie zarówno z suchymi odpadami bogatymi w węgiel, jak i z mokrymi odpadami bogatymi w azot, a wszystko to w środowisku napowietrzonym i w stosunkowo wysokiej temperaturze od 30 do 60°C.

Proporcja materiałów kompostowych bogatych w węgiel, do bogatych w azot określi jakość i szybkość tworzenia kompostu.

Po rozłożeniu materii organicznej zostaje ona przekształcona w proste pierwiastki, które mogą być przyswojone przez rośliny i będą dalej przekształcane w glebie tworząc próchnicę. Humus odgrywa kluczową rolę w żyzności, dlatego kompostowanie ma podstawowe znaczenie w ogrodnictwie naturalnym.

Co może być kompostowane?

Wszelkie materie organiczne mogą być kompostowane, w tym:

• liście, suche ścinki traw, rośliny wolne od chorób, chwasty (bez dojrzałych nasion), stara ziemia doniczkowa, miękkie łodygi roślin, wcześniej rozdrobnione twarde łodygi,
• resztki owoców lub warzyw,
• skorupki jaj (pokruszone),
• torebki z herbatą i fusy z kawy (z filtrami),
• rozdrobniony papier i niezadrukowany karton.

Czego nie należy kompostować?

Poniżej lista materiałów, których nie dodajemy do kompostu. Albo nie ulegną rozkładowi, albo dostarczą kompost złej jakości, lub wręcz szkodzący roślinom:

• zanieczyszczone odpady,
• chore rośliny, chwasty (w fazie gdy wytworzyły się na nasiona),
• odpady z przycinania cedrów lub cyprysów (lub tylko niewielka ich ilość),
• wióry drzewne poddane obróbce chemicznej,
• zadrukowany papier i karton (chyba że zastosowano odpowiednie ekologiczne, wodo rozpuszczalne farby),
• produkty tłuszczowe,
• resztki mięsa, ryb i sera,
• łupiny orzechów włoskich i laskowych, pestki,
• ludzkie odchody,
• plastik, metal, szkło.

Gdzie umieścić kompost lub stworzyć dogodne miejsce do kompostowania?

Kompostownik należy ustawić w zacienionym miejscu z niewielką ekspozycją na wiatr. Kompostownik musi stać płasko na ziemi (aby był dostępny dla mikroorganizmów, dżdżownic i owadów) z przestrzenią wokół niego do przechowywania odpadów oczekujących na kompostowanie i do łatwego napowietrzania stosu.

Różne rodzaje kompostowników:

• Kompostownik pryzmowy – nadaje się do dużych ogrodów:

Im większy stos, tym większy wzrost temperatury.

Kompostownik taki powinien mieć wielkość co najmniej 1-2 m³, i zawsze pozostawać w bezpośrednim kontakcie z glebą.

Kompostowanie w pryzmie wymaga mniejszego nadzoru i pracy niż w przypadku silosu kompostowego, ale produkcja dojrzałego kompostu trwa dłużej (od 8 do 12 miesięcy).

• Kompost w silosach – dla małych i średnich ogrodów:

Idealną sytuacją byłoby posiadanie dwóch pojemników na kompost tak, aby jeden był zawsze w użyciu, a drugi służył jako magazyn dla dojrzewającego kompostu. Przyjmujemy, że jeden kompostownik wystarcza dla ogrodu o powierzchni 300 m².

Wybieraj modele z największym otworem, aby ułatwić mieszanie przy pomocy wideł. W sklepach dostępnych jest wiele modeli kompostowników, dlatego wybierz te o dużej pojemności, z otworem ułatwiającym napowietrzanie i mieszanie odpadów.

Kompostownik ogranicza skutki zagrożenia dla klimatu, związane jest to z przyspieszeniem procesu kompostowania: 4 do 5 miesięcy. Mimo wszystko to właśnie wiosną i latem proces kompostowania zachodzi najszybciej.

Mała ilość światła i wilgotność otoczenia utrzymywana w silosie kompostowym sprzyjają mikroorganizmom.

Kompostowanie- 7 podstawowych zasad:

Zasada 1

używaj odpadów różnego pochodzenia, które są dobrze wymieszane ze sobą

• Regularne mieszanie tych odpadów doprowadzi do lepszego przekształcenia różnych odpadów w kompost.
• Rozpoczynając kompost, sztuką jest stworzyć bazę dojrzałego kompostu, który będzie służył jako zaczyn.

Zasada 2

rozdrabniać wszystkie odpady drzewne przed włączeniem ich do kompostu

• Pamiętaj o rozdrobnieniu gałęzi drzew i krzewów oraz rozbiciu pędów roślin za pomocą sekatora. Ułatwia to organizmom atak poprzez zwiększenie powierzchni kontaktu z odpadami, poprawia mieszanie kompostu i przyspiesza proces kompostowania.

Zasada 3

regularnie napowietrzać pryzmę kompostową

• Pierwsze obracanie kompostu powinno mieć miejsce między 2 a 4 tygodniem od utworzenia stosu. Zapobiega to spadkowi temperatury i sprzyja aktywności bakterii termofilnych, dając im tlen potrzebny do pracy. Następnie należy go powtarzać co 3-4 tygodnie.
• Jeśli Twoja pryzma ma silny zapach amoniaku, świadczy to o braku tlenu i gniciu odpadów. Dodaj do kompostu rozdrobnione gałęzie, aby rozluźnić pryzmę i zwiększyć dopływ tlenu.
• Napowietrzanie pozwala na uzyskanie jednorodnej mieszaniny, sprzyjając ścisłemu kontaktowi między różnymi odpadami o uzupełniających się rolach w procesie przekształcania w kompost.
• Jak lepiej napowietrzyć kompost? Sztuka polega na stworzeniu wewnętrznego komina przy użyciu perforowanej rury PCV umieszczonej pionowo w środku stosu.

Zasada 4

zapewnij odpowiednią ilość wilgoci

Jeśli pryzma kompostowa jest zbyt sucha, bakterie obumrą lub będą nieaktywne. Aktywne będą tylko grzyby. Skutkuje to pojawieniem się białych włókien grzybni.

Zbyt mokra pryzma kompostowa zmniejsza dopływ tlenu i prowadzi do gnicia oraz silnego zapachu amoniaku. W idealnej sytuacji, gdy trzymasz dojrzewający kompost w dłoni, woda nie powinna wypływać, lecz powinieneś czuć wilgoć. 

• Aby zapewnić dobrą regulację poziomu wilgotności (między 40% a 60%) i zrekompensować zagrożenia klimatyczne, należy przykryć kompost porowatą plandeką, która częściowo przepuszcza deszcz i powietrze.
• Jeśli twój kompost jest zbyt mokry, dodaj suche odpady bogate w węgiel.

Zasada 5

wzbogacaj swój kompost

Oto różne produkty, które możesz dodać do swojej pryzmy kompostowej:

• Aktywatory biologiczne, bogate w składniki odżywcze i mikroorganizmy,
• Dodatki wapienne lub magnezowe (dolomit), które są prawdziwym źródłem pierwiastków śladowych i mają zaletę neutralizowania wszelkich złych zapachów,
• Glinka, która sprzyja tworzeniu się kompleksu gliniasto-humusowego w glebach piaszczystych,
• Wyciąg z pokrzywy lub komosy rozcieńczona do 10%, jeśli twoje odpady są bogate w węgiel i suche,
• Popiół drzewny, który jest bogaty w fosfor i potas,
• Naturalny fosforan mineralny,
• Azot organiczny pochodzenia zwierzęcego (krew, prażony lub mielony róg) w celu pobudzenia fermentacji i podniesienia temperatury, dzięki czemu zabijane są pasożyty i grzyby fitopatogenne, a także nasiona chwastów.

Zasada 6

w razie potrzeby stwórz dodatkowy stos do kompostowania wstępnego

W przypadku dużej ilości odpadów zapewnij miejsce do składowania, rozdrabniania i mieszania.

• Środkową część stosu przykryj słomą, ziemią lub porowatą plandeką. Pozwoli to na przepuszczenie powietrza i wody. Usuń okrycie przy przewracaniu sterty.
• Im większy stos, tym lepszy wzrost temperatury, a tym samym szybkość kompostowania i higienizacji (niszczenie zarazków chorobowych i nasion chwastów).

Zasada 7

przesiewaj kompost

Nie wszystkie odpady zostaną całkowicie przekształcone podczas pierwszego kompostowania. Wystarczy przesiać kompost i większe kawałki nieprzerobionej materii ponownie włączyć do kolejnej pryzmy kompostowej.