Rododendrony to krzewy, które często można spotkać w polskich ogrodach. Choć bywają wymagające, rekompensują ogrodnikom swoimi pięknymi kwiatami wszelkie niedogodności. Jako rośliny bardzo kapryśne często też padają ofiarami szkodników bądź infekcji grzybiczych. Jedną z chorób, którym ogrodnicy często muszą stawiać czoła, jest fytoftoroza. Co warto o niej wiedzieć? Jak się z nią uporać? Najważniejsze informacje o tej infekcji roślin zawarliśmy w naszym poradniku. Zapraszamy do lektury!

Fytoftoroza rododendrona – co to takiego?

Rododendron to popularny krzew ozdobny. Należy do grupy wrzosowatych. 

Wyróżniamy dwa rodzaje tej rośliny:

• krzew o grubych, mięsistych i ciemnozielonych liściach nazywany rododendronem albo różanecznikiem,
• krzew o delikatniejszych, opadających na zimę liściach nazwany azalią.

Istnieje wiele odmian rododendronów – o przeróżnych kolorach i kwiatach. Część z nich występuje naturalnie w przyrodzie, inne powstały natomiast wskutek krzyżowania lub selekcji gatunków. Spotkać można zarówno okazy niewielkie, o wysokości 15 cm, jak i nawet kilkumetrowe¹. Niektóre odmiany kwitną wcześnie, inne – u schyłku lata. Dlatego mogą ozdabiać ogród przez cały sezon.

Aby krzewy te dobrze rosły, należy znaleźć dla nich odpowiednie miejsce w ogrodzie. Najlepiej, by roślina była osłonięta od wiatru i znajdowała się w półcieniu. Rododendrony nie lubią bowiem silnego wiatru oraz nadmiernego słońca, które może negatywnie wpływać na ich mięsiste liście. Odczyn gleby, w której rosną te krzewy, powinien być kwaśny (od 4,5 do 5,5 PH)². Nasadzenia dobrze jest zacząć wczesną wiosną, ponieważ rododendrony potrzebują dużo czasu, by rozwinąć swój system korzeniowy.

Co jednak zrobić, gdy miejsce dla naszego krzewu jest idealne, ziemia odpowiednio kwaśna i podsypana nawozem, a rododendron wygląda coraz gorzej? Przyczyna może tkwić w chorobie, która często dotyka te piękne rośliny – fytoftorozie. 

Fytoftoroza – pogromczyni rododendronów

Fytoftoroza to choroba, za którą odpowiada phytophthora – grzybopodobny patogen. Określa się ją także mianem zgnilizny korzeni i podstawy pędu.

Problem ten dotyka wielu gatunków – iglastych, bylin ozdobnych oraz roślin użytkowych.

W jaki sposób objawia się ta choroba?

• wodniste smugi i nekrozy na pędach, liściach i łodygach, znajdujących się na spodzie rośliny,
• przybieranie żółtej barwy i więdnięcie zaatakowanych części rośliny,
• zgnilizna na korzeniach,
• zgnilizna podstawy pędu,
• zahamowanie wzrostu rośliny,
• rdzawoczerwona tkanka drewna³.

Za fytoftorozę rododendrona odpowiadają grzybopodobne patogeny:

• Phytophthora cinnamomi,
• Phytophthora citricola,
• Phytophthora citrophthora,
• Phytophthora ramorum⁴.

Dlaczego fytoftoroza jest tak niebezpieczna dla rododendronów?

Głównie dlatego, że przez długi czas jej działanie jest niemal niezauważalne. Atakuje korzenie, stopniowo przenosząc się na wyższe partie rośliny. Bywa, że objawy choroby są widoczne, gdy na ratunek jest już za późno. Patogen z rodzaju Phytophthora pozbawia roślinę wody oraz składników odżywczych⁵.

Fytoftoroza rododendronów – zwalczanie

Czy ogrodnicy muszą pogodzić się z występowaniem fytoftorozy i – gdy pojawią się objawy tej choroby – po prostu usunąć zainfekowaną roślinę? Nic bardziej mylnego! Takie rododendrony – w zależności od tego, w jakim stopniu zostały objęte zmianami chorobowymi – można spróbować wyleczyć.

W pierwszej kolejności trzeba odciąć wszystkie zainfekowane części rośliny. Gdy mamy już pewność, że nie pozostało nic ze zgnilizny, należy starannie umyć i wysterylizować narzędzia, by zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby. 

Co jeszcze można zrobić, by uratować chorą roślinę?

Fytoftoroza rododendrona – oprysk

Niezbędne w walce z chorobami grzybiczymi rododendronów są opryski. Fungicydy są produktami, które pomagają ogrodnikom walczyć z najczęstszymi przypadłościami roślin ogrodowych. Dobrym rozwiązaniem jest zakup środka, który można stosować nie tylko w trakcie leczenia rododendronów, lecz również profilaktycznie. Jednym z najczęściej polecanych preparatów tego typu jest Magnicur Energy.

Jak zapobiegać infekcji grzybiczej rododendronów?

Leczenie rododendronów zainfekowanych chorobą grzybiczą bywa długotrwałe i trudne. Niełatwo też dostrzec pierwsze objawy zakażenia, co powoduje nasilenie problemu. Dlatego też najlepiej jest zapobiegać pojawieniu się zagrożenia dla rosnących w ogrodzie roślin i zawczasu stosować działania profilaktyczne. Są one bowiem kluczem do zadbanego i przede wszystkim zdrowego ogrodu.

Już podczas zakupów należy zwrócić szczególną uwagę na stan roślin. Przed wybraniem konkretnych okazów trzeba dokładnie je obejrzeć i wykluczyć obecność objawów chorób grzybiczych oraz pasożytów. Przed sadzeniem rododendronów w ogrodzie dobrze jest też przypatrzeć się korzeniom. Najmniejszy ślad zgnilizny powinien być powodem do niepokoju. Prawdopodobnie roślina boryka się z chorobą. Po umieszczeniu rododendrona w podłożu może się ona nasilić i zaatakować kolejne okazy.

Wbrew temu, co uważa wielu początkujących ogrodników, zbyt wilgotne i żyzne podłoże nie zawsze jest najlepszym wyborem. Taka ziemia sprzyja rozwojowi grzybów z rodzaju Phytophthora. Lepszym rozwiązaniem jest podłoże wzbogacone o przekompostowaną korę sosny⁶. Właściwa przepuszczalność gleby sprawi też, że woda nie będzie zalegać⁷. Tworzące się wokół rośliny skupiska stojącej wody mogą jej bardzo zaszkodzić, prowadząc do szybkiego namnażania się patogenów odpowiedzialnych za fytoftorozę.

Grzybopodobny patogen powodujący fytoftorozę dobrze rozwija się też w wysokich temperaturach (powyżej 20^oC)⁸. Dlatego, gdy na dworze robi się nieco cieplej, warto regularnie i dokładnie oglądać swoje rośliny⁹.

Gdy choroba jest na tyle zaawansowana, że nie ma ratunku dla danej rośliny, należy jak najszybciej usunąć ją ze swojego ogródka. Zainfekowana ziemia oraz roślina stanowią bowiem duże zagrożenie dla innych okazów znajdujących się w pobliżu. Najlepiej pozbyć się pędów, liści i korzeni, przekazując je jako śmieci biodegradowalne.
Miejsce po usunięciu chorej rośliny trzeba dobrze zdezynfekować, aby uchronić przyszłe nasadzenia przed zainfekowaniem¹⁰. Można użyć w tym celu preparatu Magnicur Energy.

Bibliografia

1. https://twojogrodek.pl/Rododendron-sadzenie-uprawa-pielegnacja
2. https://bibliotekanauki.pl/articles/796192
3. http://www.progress.plantprotection.pl/download.php?ma_id=950
4. https://journals.ashs.org/horttech/view/journals/horttech/16/2/article-p216.xml
5. http://www.progress.plantprotection.pl/download.php?ma_id=1163
6. https://poradnikogrodniczy.pl/fytoftoroza-objawy-zwalczanie-opryski.php
7. https://domabc.pl/dom,ac253/podstawowe-bledy-przy-uprawie-rododendronow,11548
8. https://apsjournals.apsnet.org/doi/abs/10.1094/PHYTO-99-9-1045
9. https://academic.oup.com/forestry/article/88/3/336/678194?login=false
10. https://link.springer.com/article/10.1007/s00442-020-04762-1