Choć jego owocami możemy cieszyć się jedynie przez kilka tygodni w roku, nieodłącznie kojarzy się nam z wakacjami. Słodki i miękki agrest to świetny dodatek do ciast, doskonała baza dżemów i galaretek. Świetnie nadaje się też do mrożenia. Aby jednak móc korzystać z wyjątkowych właściwości tego pysznego owocu, należy chronić go przed szkodliwym działaniem grzybów. Nic bowiem tak nie zagraża krzakom agrestu jak amerykański mączniak. Co warto o nim wiedzieć?

Amerykański mączniak agrestu – co to takiego?

Agrest to krzew owocowy, który chętnie uprawiają właściciele przydomowych ogrodów i działkowicze. Jest to niewymagająca roślina, której owoce pojawiają się już w czerwcu. Dostępne są różne odmiany tej rośliny:

• o zielonych owocach – Invicta, Resistenta,
• o czerwonych owocach – Kamieniar, Niesłuchowski, Pax, Hinnonmaki Rot¹.

Choć agrest jest bardzo łatwy w uprawie, amerykański mączniak agrestu może skutecznie utrudnić jego wzrost oraz sprawić, że roślina obumrze. Czym jest mączniak? Jest to grzyb Sphaerotheca mors-uvae, który wbrew temu, co sugeruje nazwa, dotyka nie tylko agrest, lecz również krzewy porzeczki (zarówno tej czarnej, jak i czerwonej). Z początku działanie amerykańskiego mączniaka agrestu jest niemal niezauważalne. Gdy objawy zakażenia są bardzo widoczne, roślina jest w sporych tarapatach. Grozi jej nie tylko zahamowanie wzrostu oraz utrata części plonów, lecz również obumarcie całego krzewu².

Mączniak – objawy

Jak wspomnieliśmy wyżej, początkową działalność amerykańskiego mączniaka agrestu ciężko jest dostrzec niewprawnym okiem. Na liściach pojawiają się białe plamy, które przypominają oprószenie mąką. Z czasem rozprzestrzeniają się one na cały liść, potem kolejne oraz na pędy i owoce. Liście zaczynają się wykręcać i obumierać. Biały początkowo nalot zmienia swój kolor na brunatny³.

Mączniak agrestu rozwija się z zarodników, które pozostały na roślinie w poprzednim sezonie. Gdy słupek rtęci rośnie, a powietrze staje się suche, tworzą się idealne warunki do rozwoju tego grzyba. Sphaerotheca mors-uvae niezwykle szybko opanowuje całą roślinę, deformując jej pędy i zmniejszając intensywność owocowania po okresie wegetacyjnym⁴.

Mączniak amerykański agrestu – jak zapobiegać?

Walka z amerykańskim mączniakiem agrestu bywa naprawdę trudna. Dlatego też znacznie lepiej jest zapobiegać jego pojawianiu się na roślinie, niż usuwać skutki działalności tego gatunku grzyba. W jaki sposób można zabezpieczyć swoją uprawę przed Sphaerotheca mors-uvae?

Przede wszystkim warto wybierać odmiany krzewów odporne na tę chorobę. Dostępnych jest wiele wariantów agrestu, które są mniej narażone na infekcje grzybicze tego typu. Są to:

• Hinnonmaki Gelb – soczysty, słodko-kwaśny agrest o średniej wielkości, żółtych owocach,
• Hinnonmaki Rot – krzew o słodko-kwaśnych, czerwonych owocach, owocujący wcześnie i niezwykle obficie, odporny na mróz,
• Invicta – doskonały do uprawy przemysłowej i na użytek prywatny, o owocach zielonych bądź żółtawych⁵.

Niemniej istotną niż odmiana kwestią jest także odpowiednie rozmieszczenie krzewów. Aby ewentualna infekcja grzybicza nie przenosiła się zbyt szybko z jednej rośliny na drugą, dobrze jest zachować właściwy odstęp pomiędzy poszczególnymi okazami. W przypadku agrestu szczepionego na pniu należy sadzić rośliny co ok. 0,5 m. Sadząc klasyczne krzewy, odstęp powinien być większy – nawet 1,5 m⁶.

Wśród niezwykle istotnych działań profilaktycznych jest również systematyczne i dokładne przycinanie pędów oraz usuwanie rosnących wokół chwastów. Pielęgnację roślin należy przeprowadzać w okresie kwitnienia rośliny – w przypadku agrestu – i do dwóch tygodni po nim – w profilaktyce krzewów porzeczkowych⁷. W ten sposób nie tylko dobrze zabezpieczymy rośliny przed inwazją amerykańskiego mączniaka agrestu, lecz również zwiększymy szansę na zauważenie początków ekspansji tego grzyba.

Mączniak agrestu – zwalczanie

Co można zrobić, by ocalić krzewy agrestu i porzeczki przed wszędobylskim mączniakiem? Podstawą, tak jak w przypadku działań profilaktycznych, jest właściwa pielęgnacja roślin. Liście, pędy oraz owoce, które zostały zainfekowane tą chorobą grzybiczą, trzeba jak najszybciej usunąć. Odciętych części rośliny nie można składować w kompostowniku, ponieważ sprzyja to rozprzestrzenianiu się mączniaka. Trzeba więc oddać wszystkie odpady tego typu jako śmieci „zielone”. Choć kiedyś popularne było palenie resztek roślin, dzisiaj jest to nielegalne działanie, które może skutkować mandatem⁸.

Walka z amerykańskim mączniakiem agrestu bywa jednak długotrwała. Samo przycinanie krzewów może być niewystarczające, ponieważ na pozornie zdrowych pędach mogą znajdować się niemal niewidoczne zarodniki grzybów. Wtedy warto sięgnąć po specjalistyczne środki grzybobójcze, tzw. fungicydy. Producenci preparatów tego typu proponują ogrodnikom amatorom i profesjonalnym hodowcom zarówno substancje naturalne, jak i te wytworzone syntetycznie.

Limocide to preparat opierający swoje działanie na naturalnym olejku pomarańczowym o stężeniu 6%. Nadaje się on do ochrony roślin ozdobnych, owoców i warzyw. To wygodny koncentrat do rozcieńczenia z wodą w proporcjach 50 ml na 5 l wody. Skutecznie zabezpiecza rośliny przed atakiem:

• szkodników – mszyc, skoczków, miodówek, mączlików, wciornastków, przędziorków, szpecieli i pilśniowca winoroślowego,
• infekcji grzybiczych – mączniaków prawdziwych, mączniaków rzekomych, amerykańskiego mączniaka agrestu, szarej pleśni, rdzy, bielika krzyżowych.

Limocide ma szerokie spektrum działania, dlatego nadaje się nawet dla niedoświadczonych ogrodników. Nie wymaga bowiem dokładnej diagnozy problemu. Dostępny jest w dwóch pojemnościach (50 i 30 ml). Po użyciu tego preparatu należy zachować karencję, która trwa zaledwie 24 godziny. Karencja jest to okres od momentu oprysku do zbioru owoców.

Magnicur Gold to natomiast środek stricte grzybobójczy. Można go stosować zarówno w profilaktyce, jak i podczas ataku choroby. Jego działanie oparte jest na nowoczesnej substancji – trifloksystrobinie. Jest to mezostemiczny fungicyd o bardzo szerokim działaniu. Działanie mezostemiczne polega na rozprzestrzenianiu się substancji aktywnej poprzez dyfuzję w fazie gazowej na powierzchni liści, wiązaniu się z powierzchniową warstwą wosków oraz częściowym działaniu wgłębnym połączonym z przemieszczaniem się w przestworach międzykomórkowych. Skutecznie zwalcza grzyby Ascomycetes, Deuteromycetes, Basidiomycetes oraz Oomycota⁹. 

Jakie są zalety tego preparatu:

• doskonała przyczepność do liści – nawet przy wilgotnym krzewie,
• działanie mezostemiczne – rozprowadzanie środka grzybobójczego do każdej części rośliny, nawet tam gdzie nie został on rozpylony,
• duża skuteczność w różnych temperaturach,
• długotrwała bariera dla grzybów,
• przenikanie do wnętrza liści, by chronić je jeszcze lepiej.

Magnicur Gold skutecznie rozprawia się zarówno z amerykańskim mączniakiem agrestu, jak i innymi infekcjami grzybiczymi np: parchem i rdzą gruszy.

Bibliografia

1. https://poradnikogrodniczy.pl/agrest-odmiany-sadzenie-pielegnacja.php
2. https://www.domy-ogrody.com/ktora-choroba-agrestu-jest-uporczywa-i-jak-ja-zwalczac
3. http://www.uwm.edu.pl/mskn/wp-content/uploads/2019/10/M_MB.pdf#page=50
4. https://library.wur.nl/WebQuery/wurpubs/fulltext/137895
5. https://www.rynek-rolny.pl/artykul/najlepsze-odmiany-agrestu-jaka-wybrac-podpowiadamy.html
6. http://www.inhort.pl/files/journal_pdf/journal_2010_2/full20%202010(2).pdf
7. https://www.rynek-rolny.pl/artykul/amerykanski-maczniak-agrestu-zagraza-tez-porzeczce-podpowiadamy-jak-z-nim-walczyc.html
8. https://lexlege.pl/ustawa-o-odpadach/art-30/
9. https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Trifloxystrobine